نویسنده: شایان
برق سه فاز نوعی از سیستم توزیع جریان یا نیروی الکتریکی است که از سه سیم حامل جریان با ولتاژ برابر و اختلاف فاز 120 درجه استفاده می‌کند. این در حالی است که جریان تک فاز از یک سیم حامل جریان و یک سیم نول تشکیل شده است. به بیان دیگر در جریان سه فاز برای ایجاد اختلاف پتانسیل نیازی به استفاده از سیم نول نبوده و اینکار توسط اختلاف فاز بین آنها انجام می شود. در حال حاضر در تمام کارخانه های صنعتی ، مراکز صنعتی و کشاورزی از برق سه فاز استفاده می شود. به بیان ساده تر جریان 3 فاز دارای 4 رشته سیم است که سه رشته از این سیم ها فاز و دیگری نول است.
ولتاژ برق سه فاز به نوع اتصال آن بستگی دارد:
نکته مهم
در ایران، ولتاژ استاندارد شبکه توزیع برق سه فاز 400 ولت است که از اتصال مثلث استفاده می‌کند. در برخی از کشورها، ممکن است از ولتاژهای 208 ولت یا 480 ولت نیز در سیستم‌های سه فاز استفاده شود. از مزایای جریان 3 فاز الکتریسته می توان به موارد زیر اشاره کرد.
معایب برق سه فاز
از آنجا که در زمان جا به جایی در شبکه توزیع، ولتاژ سیستم بسیار بالا است، جریان سه فاز و همچنین الکتروموتور ها و تجهیزات که دارای جریان سه فاز هستند هزینه عایق کاری بالایی دارند به دلیل اینکه عایق کاری بستگی به ولتاژ دارد در حالی که سایز کابل به جریان وابسته است. تجهیزاتی که از جریان سه فاز استفاده می کنند قادر به تحمل اضافه بار نیستند و در زمانی که اضافه بار منجر به آسیب دیدگی تجهیزات شود هزینه تعمیرات و جایگزین کردن قطعات برق سه فاز مثل فیوزها، کنداکتور ها و … بیشتر از برق تکفاز خواهد بود.
برق تکفاز نوعی از سیستم توزیع نیروی الکتریکی است که از یک سیم حامل جریان با ولتاژ 230 ولت و یک سیم نول تشکیل شده است. این نوع برق در مصارف خانگی، لوازم برقی کوچک و موتورهای کوچک استفاده می‌شود. جریان تک فاز از متداول ترین شکل جریان متناوب یا AC است. ولتاژ رایج برای برق تکفاز که در ایران و سایر کشورها استفاده می شود 230 ولت با فرکانس 50 هرتز است. برخلاف برق سه فاز که دارای 4 رشته سیم بوده برق تکفاز دارای 2 رشته سیم بوده که یکی از آنها فاز و دیگری نول است.
مزایا و معایب استفاده از برق تکفاز
ساخت منبع تغذیه در تجهیزاتی که با برق تکفاز کار راه اندازی می شوند پیچیده نیستد زیرا میدان مغناطیسی چرخشی ایجاد نمی کند.
یکی از معایب استفاده از برق تکفاز قطع و وصل شده پیاپی این جریان است. اکثر ماشین آلات و تجهیزات صنعتی سنگین از توان بالایی جهت راه اندازی استفاده می کنند که برق تکفاز مناسب این تجهیزات نبوده از این رو جهت راه اندازی این تجهیزات از برق سه فاز استفاده می شود.
جدول مقایسه برق تک فاز و سه فاز:
| ویژگی | برق تک فاز | برق سه فاز |
|---|---|---|
| تعداد سیم‌ها | دو سیم (یک سیم حامل جریان و یک سیم نول) | چهار سیم (سه سیم حامل جریان و یک سیم نول یا بدون سیم نول) |
| ولتاژ | 230 ولت | 400 ولت |
| توان | توان پایین‌تر | توان بالاتر |
| راندمان | راندمان پایین‌تر | راندمان بالاتر |
| پایداری | پایداری کمتر | پایداری بیشتر |
| کاربردها | مصارف خانگی، لوازم برقی کوچک، موتورهای کوچک | مصارف صنعتی، تجاری، موتورهای بزرگ |
باعث افتخاره که مارا در شبکه های اجتماعی دنبال می کنید
