پمپ سانتریفیوژ یا پمپ گریز از مرکز یکی از پرکاربردترین انواع پمپها است. این پمپ ها اغلب برای انتقال انواع سیالات از جمله آب، روغن، سیالات خورنده و مواد شیمیایی استفاده میشود. عملکرد پمپ سانتریفیوژ به این صورت است که سیال از مرکز پروانهای که با سرعت زیاد میچرخد وارد میشود. به دلیل نیروی گریز از مرکز، سیال به سمت بیرون پروانه پرتاب شده و با افزایش سرعت، انرژی جنبشی آن نیز افزایش مییابد. این انرژی جنبشی در دیفیوزر پمپ به انرژی فشار تبدیل میشود و در نهایت، سیال با فشار بالا از خروجی پمپ خارج میشود.
برای درک بهتر نحوه عملکرد این پمپها، آشنایی با اجزای اصلی آن ضروری است. در ادامه با اجزاء مهم در پمپ های سانتریفیوژ یا گریز از مرکز بیشتر آشنا خواهیم شد.
1-پروانه (Impeller)
2-محفظه پمپ یا (Casing)
3- شافت یا محور پمپ(Shaft)
4- یاتاقانها (Bearings)
5- آببند یا مکانیکال سیل (Mechanical Seal)
پمپهای سانتریفیوژ یا گریز از مرکز انواع مختلفی دارند که بر اساس جهت جریان سیال در داخل پمپ به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
در این نوع پمپها، سیال پس از ورود به پروانه، به صورت شعاعی به سمت بیرون پرتاب میشود. یعنی جهت جریان سیال عمود بر محور چرخش پروانه است. این نوع پمپها به دلیل ساختار ساده و قابلیت انتقال سیال با دبی بالا، کاربرد گستردهای دارند. از این پمپ بیشتر در صنعت شیمیایی، برای پمپاژ مواد شیمیایی خورنده و سمی نظیر پمپ های ضد اسید جهت انتقال سیالات اسیدی. سیستمهای گرمایش و سرمایش: برای گردش آب گرم و سرد. و تامین آب مصرفی خانگی و کشاورزی استفاده می شود.
یکی از پر مصرف ترین پمپ های سانتریفیوژی یا گریز از مرکز در دسته پمپ های جریان شعاعی پمپ های آب خانگی است. به طور کلی پمپ های جریان شعاعی نسبت به سایر پمپ های دیگر مصارف بیشتری در انواع صنایع و موارد خانگی دارند. یکی از پمپ های گریز از مرکز در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد، پمپ ضد اسید است. از این پمپ ها بیشتر برای انتقال مواد خورنده یا سیالات شیمیایی استفاده می شود.
یکی دیگر از انواع پمپ های سانتریفیوژ پمپهای جریان مختلط (Mixed Flow Pumps) است. در این نوع پمپها، جهت جریان سیال ترکیبی از جریان شعاعی و محوری است. یعنی سیال هم به سمت بیرون پروانه پرتاب میشود و هم در جهت محور پروانه حرکت میکند. پمپهای جریان مختلط نسبت به پمپهای جریان شعاعی، هد بیشتری ایجاد میکنند و در عین حال میتوانند دبی بالایی را نیز تامین کنند.
در این نوع پمپها، جریان سیال به صورت موازی با محور چرخش پروانه است. یعنی سیال به طور مستقیم از یک طرف پروانه وارد شده و از طرف دیگر خارج میشود. پمپهای سانتریفیوژ جریان محوری برای انتقال حجم زیادی از سیال با هد کم استفاده میشوند.
انتخاب نوع مناسب پمپ سانتریفیوژ به عوامل مختلفی از جمله فشار کاری و هد و دبی پمپ بستگی دارد. موارد دیگر عبارتند از: